گواهینامه OHSAS 18001 (استاندارد مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه‌ای)

گواهینامه OHSAS 18001 (استاندارد مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه‌ای)

دسته‌بندی‌ها: گواهینامه‌های ایزو ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۸ ۱۱۹۵ بازدید

گواهینامه OHSAS 18001 یا سیستم مدیریت بهداشت و ایمنی شغلی تا سال ۲۰۱۸ در بسیاری از کشورها یک الزام قانونی بود. اخذ OHSAS 18001 شرکت‌ها را ملزم به ارائه گزارش در مورد عملکردشان در رابطه با تامین سلامتی و ایمنی شغلی کارکنان می‌کرد. گرفتن OHSAS 18001 نشانه‌ای از تعهد سازمان‌ها به تامین بهداشت شغلی و ایمنی کارکنان تلقی می‌شد و به کسب‌وکارها در کنترل خطرات و استفاده از چارچوبی مؤثر برای مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی کمک می‌کرد؛ با این وجود صدور OHSAS 18001 از سال ۲۰۱۸ متوقف و این استاندارد با ایزو ۴۵۰۰۱ جایگزین شد.

 ایزو OHSAS 18001 چیست؟

ISO، استاندارد OHSAS 18001 را به‌عنوان یکی از استانداردهای بین‌المللی سیستم‌های مدیریت ایمنی و سلامت شغلی معرفی کرده بود. شرکت‌های بزرگ و کوچک، با هر تعداد پرسنل و با هر زمینه فعالیتی می‌توانستند از این استاندارد استفاده کنند.

استاندارد OHSAS 18001 سلامت و ایمنی کارکنان را در اولویت قرار می‌داد و الزاماتی برای افزایش امنیت و کاهش حوادث و خطرات شغلی مشخص می‌کرد. گرفتن OHSAS 18001 مزایای بسیاری برای شرکت‌‌ها به دنبال داشت و به مدیریت کمک می‌کرد بدون این که نیروی کار خود را به خطر بیندازد، در مسیر رسیدن به اهداف مالی سیستم حرکت کند.

گواهینامه ایزو OHSAS 18001 چیست؟

سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی (OH&SMS) متشکل از برنامه‌ها و فرآیندهایی است که قوانینی برای نحوه مراقبت از سلامت کارکنان‌ و ایمنی شغلی آن‌ها تعریف می‌کند. این سیستم برای هر شرکت با توجه به الزامات قانونی و فرایندهای تجاری آن شرکت و خطرات بهداشت و ایمنی محیط کار به‌خصوصش، به صورت منحصر به فرد تنظیم می‌شود. الزامات گواهینامه OHSAS 18001 دستورالعمل‌هایی برای ایجاد یک سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی موثر برای هر شرکت ارائه می‌کرد.

اخذ گواهینامه ایزو OHSAS 18001 در حالت کلی اجباری نبود؛ اما بسیاری از سازمان‌ها برای نشان دادن تعهد خود و اجرای برنامه‌های موثر بهداشت و ایمنی شغلی این استاندارد را انتخاب می‌کردند.

تاریخچه استاندارد OHSAS 18001 

سیستم مدیریت بهداشت و ایمنی شغلی با تلاش تعدادی از سازمان‌های استاندارد ملی پیشرو کشورهای مختلف، نهادهای صدور و مشاوران متخصص ایجاد شد. محرک اصلی تعریف این استاندارد احساس نیاز به داشتن محیط کاری ایمن و کاهش احتمال رخ دادن حوادث شغلی برای افراد مختلف بود. نمونه‌ای از شرکت‌کنندگان در نشست‌های اولیه به شرح زیر بودند:

• سازمان تضمین کیفیت ملی
• سازمان بین‌المللی مدیریت ایمنی با مسئولیت محدود
• مؤسسه تحقیقات استاندارد و صنعت مالزی
• سازمان‌های خدمات صدور گواهینامه‌‌های بین‌المللی

آخرین ورژن OHSAS 18001

سازمان ایزو، آخرین نسخه این استاندارد (OHSAS18001:2007) را در سال ۲۰۰۷ منتشر کرده بود. این نسخه تا سال ۲۰۱۸ معتبر بود و برای کسب‌وکارهای مختلف صادر می‌شد. در سال ۲۰۱۸ گواهینامه ohsas 18001 با استاندارد بین‌المللی جدیدی به نام ایزو ۴۵۰۰۱ که با عنوان استاندارد مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی شناخته می‌شود، جایگزین شد.

گواهینامه ایزو ۴۵۰۰۱ همه بندهای اساسی استاندارد OHSAS 18001 را پوشش می‌دهد و علاوه بر آن شامل بندهایی اضافی است که طی یک دوره سه ساله، از سال ۲۰۱۸ تا سال ۲۰۲۱، جایگزین شده‌اند. این بندهای جدید شامل راهنمایی‌هایی در رابطه با ارزیابی و کنترل ریسک برای سازمان‌ها هستند.

سازمان‌هایی که قبلاً گواهینامه OHSAS 18001 را دریافت کرده بودند تا سه سال فرصت داشتند این گواهینامه را با ایزو ۴۵۰۰۱ جایگزین کنند. پس از آن، از مارس ۲۰۲۱ همه گواهینامه‌های OHSAS 18001 را فاقد اعتبار درنظر گرفتند.

جایگزینی OHSAS18001 با ISO 45001

سازمان بین‌المللی استانداردسازی در ۱۲ مارس سال ۲۰۱۸ گواهینامه ISO 45001 را با هدف توسعه یک استاندارد بین‌المللی، معرفی و جایگزین استاندارد OHSAS 18001 کرد. هدف اصلی معرفی این ورژن جدید از مدیریت بهداشت و ایمنی، محافظت از تمام کارگران و کارمندان در سراسر جهان با یک نسخه واحد استاندارد است.

ایزو ۴۵۰۰۱ رویکرد پیشگیرانه‌تری برای مدیریت بهداشت و ایمنی شغلی به کار می‌گیرد و در نتیجه همه خطرات محتمل در سازمان و خارج از آن را بررسی می‌کند. علاوه بر این هماهنگی استاندارد جدید با سایر استانداردهای ایزو ساده‌تر است و مزایای بسیاری از جمله کاهش هزینه‌ها برای کسب‌وکارها به دنبال دارد.

تفاوت‌های عمده OHSAS 18001 و ایزو ۴۵۰۰۱

این دو استاندارد با وجود شباهت‌ها، تفاوت‌های زیادی هم دارند. هدف هر دو استاندارد بهبود شرایط کاری است، اما ایزو ۴۵۰۰۱ یک رویکرد پیشگیرانه نسبت به کنترل ریسک اتخاذ می‌کند که مستلزم ارزیابی خطرات و اصلاح عوامل آن‌ها قبل از ایجاد حوادث و صدمات است، در صورتی که OHSAS ۱۸۰۰۱ از یک رویکرد واکنشی برای کنترل خطر بهره می‌برد.

رویکرد واکنشی OHSAS ۱۸۰۰۱ روی تفویض اختیارات کنترل خطر به پرسنل مدیریت ایمنی و مدیریت ریسک تمرکز دارد، نه روی مشکلات احتمالی داخلی و راه‌حل‌ آن‌ها.

مراحل اخذ ایزو OHSAS 18001

‌همان‌طور که گفتیم امروزه صدور ایزو OHSAS 18001 را متوقف کرده‌اند. کسب‌وکارهای به جای آن باید به دنبال اخذ گواهینامه ایزو ۴۵۰۰۱ باشند؛ اما تا پیش از این مراحل اخذ گواهینامه‌‌ OHSAS 18001 و پیاده‌سازی الزامات آن شامل موارد زیر بود:

• گرفتن OHSAS 18001 و آموزش الزامات استاندارد
• مستندسازی و پیاده‌سازی الزامات OHSAS 18001
• ممیزی اقدامات انجام شده
• صدور گواهینامه از مراجع صدور معتبر

مزایای اخذ OHSAS 18001

در اولویت قراردادن سلامت و ایمنی کارکنان نه ‌تنها بر رضایت و وفاداری آن‌ها می‌افزاید، بلکه تصویری مثبت از سازمان‌ به جامعه ارائه می‌کند. البته مزایای اخذ گواهینامه OHSAS ۱۸۰۰۱ به این موارد خلاصه نمی‌شود. در ادامه با برخی مزیت‌های این گواهینامه آشنا می‌شویم:

• افزایش اعتبار شرکت‌ پیش ذی‌نفعان، مشتریان و عموم مردم
• کاهش میزان تصادفات و سوانح از طریق کاهش یا حذف خطرات محیط کار
• اتخاذ بهترین اقدامات بین‌المللی در رابطه‌ با مدیریت ریسک
• افزایش انگیزه کارمندان از طریق فراهم کردن یک محیط کار امن‌ مطابق الزامات ۵S
• کاهش هزینه‌ها
• تضمین سلامت و رفاه کارکنان، پیمانکاران عموم افراد
• به ‌حداقل‌ رساندن مسئولیت کارفرمایان
• سازگاری با سایر استانداردهای ایزو

چرا صدور OHSAS برای کسب‌وکار شما مناسب است؟ 

سازمان‌ها با گرفتن OHSAS 18001، توانایی خود را در برآورده‌کردن الزامات بهداشتی و ایمنی نشان می‌دادند. همچنین با اثبات تعهد خود برای بهبود سیاست‌ها اعتماد کارکنان، ذی‌نفعان و مشتریان را جلب می‌کردند. نتیجه این امر افزایش اعتبار شرکت و گسترش معاملات تجاری بود. همین مسئله صدور OHSAS 18001 را برای سازمان‌هایی که دنبال بهبود عملکرد مجموعه خود بودند به گواهینامه‌ای ضروری تبدیل می‌کرد.

جمع‌بندی

OHSAS 18001 یک استاندارد سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت بود که اخذ آن به سازمان‌ها راهکارهایی برای تشخیص، کنترل و کاهش خطرات تهدیدکننده سلامت و ایمنی در محیط کار ارائه می‌کرد. صدور OHSAS 18001 و پیاده‌سازی الزامات آن به ذی‌نفعان شرکت‌ها نشان می‌داد که مجموعه موردنظر سلامت و ایمنی کارکنان خود را به عنوان بخشی از مسئولیت اجتماعی سازمان در اولویت قرار داده است. در سال‌های اخیر ایزو ۴۵۰۰۱ جایگزین استاندارد OHSAS 18001 شده است.

از کجا گواهینامه OHSAS 18001 بگیریم؟

اولین نکته‌ای که برای دریافت گواهینامه انواع استانداردها باید به آن توجه داشته باشید این است که گواهینامه‌ای معتبر است که از مراجع صدور تحت اعتبار IAF  یا ASCB  صادر شود. پیش از عقد قرارداد و دریافت گواهینامه حتما بررسی کنید که نام مرجع صدور در لیست منتشر شده در سایت نهادهای نام‌برده قابل مشاهده باشد؛ در غیر این صورت گواهی فاقد اعتبار خواهد بود.

دومین نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که برای دریافت خدمات مشاوره یا صدور باید به دفتری مراجعه کنید که دارای پروانه و مجوز رسمی دولتی در آن حیطه باشد تا امکان پیگیری و استیفای حقوق در صورت بروز هر گونه مشکل برای شما محفوظ بماند.

در صورت نیاز به هرگونه مشاوره و راهنمایی جهت دریافت گواهینامه ایزو معتبر می‌توانید از خدمات مشاوره رایگان مجموعه EIQM CET از طریق تماس با ما بهره ببرید.

---